Gewoonlijk houd ik er niet zo van om op mijn blog tekeer te gaan over iets waar ik me over opwind. Ik geloof namelijk niet echt dat het wat uitmaakt. Maar af en toe steekt er weer iets de kop op, waar ik al langer mee zit en wat me raakt. En dan krijg je dit.
Het blijkt een ‘feit’ dat Nederlanders en Vlamingen liever buitenlandse fantasy lezen dan Nederlandstalige. Dat vermoeden bestond al langer, mede door de reacties die ik en andere schrijvers af en toe kregen, maar nu is het door de Taalunie onderzocht. Schrijven Online berichtte daarover: 700 Vlaamse en Nederlandse jongeren gaven door middel van een stemkastje aan ruim 63% meer boeken van buitenlandse schrijvers te lezen dan van Nederlandse en Vlaamse auteurs. Minister van Onderwijs en Taalunievoorzitter Pascal Smet vroeg zich af waarom, waarop de scholieren antwoordden dat het buitenlandse aanbod groter is en dat bijvoorbeeld het genre fantasy in de Nederlandstalige literatuur nagenoeg ontbreekt.
Ik zie het leven vaak positief en ik ben er ook echt van overtuigd dat bovenstaande aan het veranderen is. Er zijn de laatste jaren zoveel meer goede fantasy-boeken bijgekomen van Nederlandse en Vlaamse schrijvers en het aanbod wordt steeds breder. Geen schrijver is immers gelijk.
Dat was dan ook mijn eerste reactie op het bericht. Er is nog veel werk te doen om bekendheid te vergaren, maar we zijn op de goede weg.
En dan komt er daarna iemand die zegt ook liever buitenlandse fantasy te lezen. Ze is erg kritisch, zegt ze zelf, en als een boek niet spannend is na 30 pagina’s dan gooit ze het aan de kant. Dat is haar goed recht en tussen de regels door lees ik dat ze Nederlandstalige fantasy ook wel heeft geprobeerd. Of althans, dat hoop ik, want anders is het moeilijk om over dit onderwerp een mening te vormen.
Tussen de regels door lees ik ook iets anders, maar misschien (waarschijnlijk) was dat mijn frustratie van dat moment. Nederlandstalige fantasy is langdradig en niet spannend. Nee, dat bedoelt ze vast niet. Dat ligt echt aan mij.
Maar de discussie laat me niet los. Wat is dat toch dat Nederlandstalige fantasy minder goed zou zijn dan buitenlandse fantasy? En ineens besef ik me dat het een hele oneerlijke vergelijking is. Niet omdat de meeste fantasy die je in de boekhandels treft vertaald werk is en het dus logisch is dat de lezer daar meer mee in aanraking komt. Maar omdat Nederland, zelfs samen met Vlaanderen, zo’n klein gebiedje is en het qua aanbod dus altijd moet afleggen tegen de rest van de wereld. Vergelijk ons werk liever met werk uit Engeland, uit Amerika of uit Duitsland. Dan is de verhouding nog steeds scheef, maar de vergelijking in ieder geval iets minder krom.
Wat me ook tegenstaat aan de vergelijking die telkens wordt gemaakt, is de hokjesgeest. Alle Nederlandstalige fantasy wordt over een kam gescheerd, terwijl het aanbod zo breed is. Ik lees de laatste tijd veel fantasy van eigen bodem en ik kan er veel over zeggen, maar ik ben nog niet twee dezelfde verhalen tegen gekomen. Alle buitenlandse fantasy is toch ook niet gelijk? De mensen die op de discussie reageren hebben meestal een favoriete schrijver, maar weten heel goed dat niet alles wat in het buitenland uitkomt, van diezelfde kwaliteit is. Waarom verwachten ze dat van Nederlandstalige fantasy dan wel?
Dus eigenlijk wil ik zeggen: Ik hoop dat een slechte leeservaring niet de deur dichtdoet voor alle andere schrijvers uit ons taalgebied. Als je een slecht boek uit het buitenland leest, lees je dan ook nooit meer iets van over de grenzen? Judge a book on it’s cover, niet op de afkomst van de schrijver.
Zoals ik in het begin al zei, ik denk niet dat deze blogpost wat zal veranderen. Maar het lucht wel op. En misschien bedenken nu meer mensen dat we onszelf ook wel heel snel in de hoek drukken, zodat we niet kunnen winnen. Is Nederlandstalige fantasy beter of slechter dan buitenlands werk? Is de Nederlandse keuken lekkerder of smeriger dan de buitenlandse? Zijn Nederlandse mannen mooier of lelijker dan buitenlandse? Die vragen zijn nooit te beantwoorden. Niet alleen omdat het een kwestie van smaak is, maar vooral omdat de vergelijking niet specifiek genoeg is. Dus moeten we stoppen met ons dat af te vragen.
En nu ga ik iets doen dat constructiever is dan zeuren; een boek schrijven. Ik weet nu al dat er mensen zijn die het boek zullen waarderen en mensen die het aan de kant zullen leggen. Dat zegt iets over de boeken die IK schrijf en niet over de werken van andere auteurs in Nederland en Vlaanderen. En het zegt ook niets over de werken van over de grenzen.
Lees het hele nieuwsbericht hier.
